Powięź (łac. fasciae) jest to wszechogarniający i spleciony układ włóknistej tkanki łącznej rozpościerający się od czubka głowy do palców stóp. Oplata ciało od wewnątrz do zewnątrz. Zapewnia ramę, która pomaga wspierać i chronić poszczególne grupy mięśni, narządy i całe ciało jako jednostkę. Ma zdolność kurczliwości, co oznacza, że może się napinać i relaksować. Powięź jest również rozległym narządem zmysłów, który można znaleźć w całym organizmie. Układ tkanki łącznej jest żywy, tzn. reaguje na bodźce i podlega określonym prawom fizycznym i chemicznym. Dana sytuacja zawsze powoduje reakcję.
Powięź jak pomarańcza
Osoby, które są wzrokowcami, mogą sobie wyobrazić, że wasza skóra jest jak skórka pomarańczy. Tak więc, jeśli twoja skóra jest zewnętrzną warstwą skórki pomarańczowej, grubsza, biała, włóknista warstwa, która leży niemal natychmiast pod skórką, będzie twoją powięzią. Tak jak grubsza warstwa całkowicie otacza wnętrze pomarańczy, to samo dotyczy powięzi. Wszyscy mamy warstwę powięzi bezpośrednio pod skórą, która całkowicie otula ciało, dając kolejną barierę ochronną pomiędzy skórą a głębszą tkanką miękką.
Większość sił, działających na ciało pochodzi z zewnątrz, ale powstają one i w jego wewnętrznych połączeniach. Te wewnętrzne połączenia utrzymywane są poprzez ruch lub ulegają zakłóceniu przy braku ruchu. Na przykład, wiele osób idąc, porusza tylko częścią swoich pleców. Efektem tego jest utrata elastyczności przez powięź pleców i zmniejszenie zdolności adaptacyjnej oraz ruchowej. Powtarzające się unieruchomienie jakiejś części ciała powoduje zgrubienie i usztywnienie powięzi.
Era powięzi
Aż trudno uwierzyć, że przez tak wiele lat powięź była całkowicie pomijana przez anatomów, co sprawiło, że świadomość społeczna na jej temat jest niewielka. Dopiero w październiku 2007 roku został zorganizowany pierwszy kongres powięziowy (Fascia Research Congress, Harvard Medical School, Boston). Na szczęście dzięki najnowszym badaniom naukowców, mamy coraz więcej dowodów, które pomagają nam tworzyć unowocześnione modele terapeutyczne, oraz programy treningowe.
Przy okazji zapraszam do obejrzenia pięknego filmu Jean-Cleaude Guimbarteau, który ukazał powięź w 25-krotnym powiększeniu:
Rola powięzi
Powięź zapewnia ochronną osłonę wokół całego naszego ciała, a także otacza każdy organ i mięśnie, aby chronić przed zewnętrznym urazem. Nasza powięź odgrywa również ważną rolę wspomagającą układ mięśniowo-szkieletowy, umożliwiając nam wykonywanie czynności życiowych, takich jak przechodzenie z pozycji siedzącej do stojącej oraz możliwość chodzenia, skakania i biegania. Krew, nerwy oraz mięśnie są otoczone i penetrowane przez powięź, pozwalając mięśniom i organom gładko sunąć po sobie. Kiedy masz zrosty powięziowe i zniekształcenia, może to powodować słabe krążenie krwi, słabsze impulsy nerwowe, ograniczoną elastyczność i zakres ruchów oraz wiele innych dolegliwości fizycznych.
Niezależnie od tego, czy subiektywnie dobrze się na co dzień czujesz, czy cierpisz z powodu poważnego stanu zdrowia, wszyscy robimy regularnie małe rzeczy, który mogą negatywnie wpłynąć na naszą powięź. Większość z nas nie zdaje sobie sprawy, że sposób, w jaki chodzimy, stoimy, a nawet siedzimy, wpływać może negatywnie na nasze ciało. Urazy z przeszłości oraz obecny sposób używania ciała wpływa na kształtowanie się tkanki łącznej i powstawanie drobnych przeciążeń, które mogą przekształcić się w poważniejsze urazy. Każdy mocno odbiegający od symetrii krok wymusza powstanie kompensacji i dostosowania się w obrębie całego organizmu. Powięź ciężko pracuje, aby nadrobić nierównowagę, ale ma ona również graniczny poziom swojej wytrzymałości.
Ból i powięź
Tak wiele bólu, ucisku i dyskomfortu niepotrzebnie jest powodowanych przez zniekształconą powięź. Zniekształcenia w powięzi mogą ciągnąć, skręcać i ściskać ciało w nieprzyjemnym napięciu. Badania pokazują, że napięcie powięziowe w jednej strukturze – takiej jak np. kolano – może powodować napięcie lub problemy w sąsiadujących strukturach, takich jak stawy biodrowe lub skokowe. Niektóre częste schorzenia, takie jak np. zapalenie rozcięgna podeszwowego, zespół pasma biodrowo-piszczelowego i popularny zamrożony bark, są przypisywane zakłóceniom w funkcjonowaniu powięzi.
Nerwy i powięź
Kiedy powięź jest napięta, może kompresować nerwy i utrudniać przewodzenie impulsów nerwowych. Schorzenia takie jak np. zespół cieśni nadgarstka, łokieć tenisisty lub zespół górnego otworu klatki piersiowej mogą być związane zaburzeniami ślizgu poszczególnych warstw powięziowych.
Krew i powięź
Żyły i tętnice przebiegają przez powięź. Jeśli jest ona napięta lub sklejona, powoduje to ograniczenie – jak załamanie w wężu ogrodowym. Prowadzi to do utrudnionego przepływu krwi, co oznacza, że do komórek dostarczanych jest mniej tlenu i substancji odżywczych. Produkty uboczne przemiany materii mają utrudniony odpływ. Konsekwencją mogą być zimne dłonie i stopy, zmiana koloru skóry, obrzęki, itp.
Czym jest powięź?
Podsumowując powięź jest tkanką łączną, która jest utkana wokół każdego z mięśni, kości, nerwu, tętnicy i żyły. Jest także obecna we wszystkich narządach wewnętrznych, w tym sercu, płucach, mózgu i rdzeniu kręgowym. Jest to swego rodzaju „narząd” przenoszący ruch w ciele, dzięki któremu jesteśmy strukturalną całością. Ida Rolf, twórczyni niezwykłej metody jaką jest Integracja Strukturalna, nazwała powięź „narządem struktury ciała”. Najnowsze badania sugerują, że może ona zostać uszkodzona zarówno pod wpływem przeciążeń fizycznych jak i psychicznych. Przewlekle utrzymujący się stres osłabia również nasz układ ruchu zwiększając ryzyko wystąpienia urazu.
Napięcia powięziowe nie są widoczne w większości badań obrazowych, takich jak RTG, rezonans magnetyczny, czy tomografia komputerowa. Najlepszą formą badania tej struktury ciała jest przeprowadzenie szczegółowego wywiadu, palpacja oraz bodyreading (statyczna i dynamiczna analiza posturalna).
Do pracy z powięzią szczególnie polecam strukturalną pracę z ciałem, automasaż (uczę go na kursach w różnych częściach kraju), dynamiczny stretching powięziowy, oraz zajęcia typu joga, Tai Chi, lub Qigong.
Zapisz się na darmowy webinar
Podobne wpisy: