Najważniejszy cel fizjoterapii w neurologii to przywrócenie pełnej sprawności, jednak nie zawsze istnieje taka możliwość. W postępujących chorobach neurologicznych jako pozytywny wynik postępowania terapeutycznego należy traktować utrzymanie funkcji. W najnowszych badaniach dotyczących problemu terapii w takich schorzeniach jak SM (Motyl i wsp.,2005; MS Society,2004; Nice,2003) czy choroba Parkinsona (DeGoede i wsp.,2001; Keus i wsp.,2007) wykazano, że pomimo postępującego procesu chorobowego udaje się utrzymać możliwości funkcjonalne. Istnieją też dowody naukowe, że postęp choroby można modulować działaniami fizjoterapeutycznymi (Heesen i wsp.,2006).
Należy pamiętać, że fizjoterapia powinna skupiać się zawsze na funkcjonalnych celach konkretnego pacjenta, a nie ma być nacelowana jedynie na uszkodzenie strukturalne. Poprawa kontroli przeprostu kolana nie jest więc celem funkcjonalnym. Celem takim jest np. uzyskanie samodzielności w poruszaniu się po domu (zmniejszenie ryzyka upadków) i do tego dążymy za pomocą fizjoterapii.

Fizjoterapia w chorobie Parkinsona

Choroba Parkinsona to dysfunkcja ruchowa, która powoduje także zaburzenie funkcji poznawczych, zmniejszenie okazywania emocji i pogorszenie funkcji autonomicznych. Choroba ujawnia się najczęściej w siódmej dekadzie życia, ale u 5-10% pacjentów występuje przed 40. rokiem życia.
Podstawowe cele fizjoterapii pacjentów z chorobą Parkinsona to zmniejszenie zaburzeń chodu (poprawa rozpoczęcia chodu, zwiększenie jego prędkości i wydłużenie kroku), równowagi, postawy ciała i zmian pozycji oraz poprawa wykonywania czynności dnia codziennego.

Trening pacjenta z chorobą Parkinsona powinien obejmować:
Faza początkowa choroby
(ograniczenia ruchowe nie są jeszcze wyraźne):
Faza późniejsza choroby
(ograniczenia ruchowe są wyraźne):
  1. ćw. ruchowe ukierunkowane na poprawę siły kończyn [ ćw. ekscentryczne ze wzrastającym oporem powodują wzrost siły i aktywności (Dibble i wsp.,2006)] oraz trening typu fitness, aby utrzymać optymalną ruchomość i sprawność:
    • zastosowanie zasad terapii mięśni fazowych i tonicznych
    • wykorzystanie taśm i piłek typu Thera Band oraz urządzenia Redcord
  2. w celu zwrócenia uwagi na długość wykroku i szybkość chodu stosuje się chodzenie na dłuższych dystansach z wykorzystaniem dodatkowych informacji zewnętrznych, którymi mogą być znaki na podłodze.
  1. nadal utrzymujemy siłę i zakres ruchomości,
  2. dla ułatwienia wykonywania czynności dnia codziennego wykorzystujemy dodatkowe wskazówki wzrokowe, słuchowe, dotykowe i mieszane,
  3. przygotowujemy pacjenta do zaburzeń równowagi stosując ćw. równoważne na zmiennym podłożu i w różnym środowisku zewnętrznym,
  4. nadal ćwiczymy chód:
    • wykorzystujemy Nordic Walking
    • angażujemy w chód kkg, aby zaakcentować kontrrotację dolnego tułowia względem górnego
    • stosujemy tory przeszkód itp.
  5. ćw. usprawniające wykonywanie podwójnych zadań, np:
    • chodzenie i podawanie piłki do terapeuty
    • chodzenie i liczenie od 100 do 0
  6. ćw. kształtujące postawę ciała
    • elementy szkoły pleców
    • ćw. Brugger’a

Zapobieganie urazom po upadkach polega przede wszystkim na edukacji pacjenta i jego rodziny:

  • modyfikacja środowiska (np. usunięcie dywanu lub progów w domu),
  • minimalizacja wykonywania niebezpiecznych czynności (np. ograniczenie wykonywania gwałtownych zwrotów dzięki dopasowaniu wyposażenia domu),
  • usunąć ostre kanty w celu minimalizacji ryzyka urazu w trakcie wypadku.

Fizjoterapia w SM

Stwardnienie rozsiane (SM, z ang.: MS multiple sclerosis) to główna przyczyna niesprawności neurologicznej u osób młodych. Jest to przewlekła postępująca choroba demielinizacyjna charakteryzująca się zaburzeniami funkcji, o zmiennym przebiegu (z okresami rzutów i remisji), rozpoczynająca się w wieku 20-40 lat i występuje częściej u kobiet niż mężczyzn.
Ponieważ SM charakteryzuje się nieprzewidywalnym i zmiennym przebiegiem postępowanie fizjoterapeutyczne również wymaga ciągłych zmian i dopasowania się do nowych objawów. Co za tym idzie pacjent powinien być objęty dożywotnim procesem postępowania dzięki któremu osoba chora uczy się radzenia sobie z konsekwencjami choroby poprzez powtarzaną adaptację i readaptację do aktualnego stanu.
Oferta Gabinetu Rehabilitacji Funkcjonalnej Fizjo-Pasja skierowana jest do pacjentów cierpiących z powodu postępujących chorób neurologicznych jakimi są choroba Parkinsona i stwardnienie rozsiane. W swojej pracy wykorzystujemy najnowsze doniesienia naukowe z zakresu fizjoterapii. Pracujemy m.in. według koncepcji NDT Bobath i PNF, które są wiodącymi na świecie metodami terapii schorzeń neurologicznych. Każda wizyta poprzedzona jest szczegółowym badaniem fizjoterapeutycznym dzięki czemu każdy pacjent otrzymuje indywidualnie dopasowany program terapii. Wszyscy pacjenci otrzymują zestaw ćwiczeń domowych, aby podtrzymać progres osiągnięty dzięki fizjoterapii.

Daniel Kawka
Fizjoterapeuta, Certyfikowany Bodyworker
Międzynarodowy Terapeuta OM Cyriax i NDT Bobath
Dyplomowany Terapeuta PNF, Certyfikowany Terapeuta Saebo
606 300 315