Mięso najlepsze po urazie
Ten przewrotny podtytuł nawiązuje do opracowanego przez naukowców i lekarzy protokołu MEAT (Movement, Exercise, Analgetics, Treatment), który zalecany jest w przypadku urazów więzadeł i ścięgien, do których dochodzi bardzo często np podczas skręcenia stawu skokowego lub kolanowego.
Protokół MEAT (meat – z ang. mięso):
- Ruch (Movement) – stymuluje gojenie, zmniejsza tworzenie się niewłaściwie ustawionych włókien kolagenowych (blizny), a także przyspiesza leczenie.
- Ćwiczenia (Exercise) – szybko wprowadzona profesjonalnie dobrana aktywność fizyczna zmniejsza ryzyko ponownego wystąpienia kontuzji, oraz skraca czas leczenia, dzięki zapobiegnięciu wystąpienia przykurczy, osłabienia siły mięśniowej, itp.
- Środki przeciwbólowe (Analgetics) – sugeruje się używanie naturalnych środków przeciwbólowych takich jak enzymy proteolityczne, do których zaliczają się np. bromelaina (występuję w ananasach) i papaina (występuję w papai), które ułatwiają poruszanie się. Nie zaleca się stosowania leków przeciwzapalnych, które mogą wyhamować gojenie się urazu.
- Fizjoterapia (Treatment) – ważne jest znalezienie wykwalifikowanego fizjoterapeuty, który wdroży odpowiednie leczenie oparte na dowodach naukowych, dzięki któremu czas powrotu do aktywności będzie zdecydowanie krótszy.
Protokół MEAT dotyczy głównie ścięgien i więzadeł, w przypadku mięśni sensowniej jest stosować zasadę POLICE (Protect, Optimal Loading, Ice, Compress, Elevate). Mięśnie są po prostu zdecydowanie lepiej ukrwione i w ich przypadku stosowanie np. lodu nie spowolni procesu leczenia. Poza tym w przypadku mięśni istnieje ryzyko wystąpienia zespołu ciasnoty przedziałów. Zespół ten występuje gdy dochodzi do wzrostu ciśnienia w przegrodzie międzymięśniowej, która zawiera mięśnie, nerwy i naczynia krwionośne. Przegroda ta otoczona jest przez powięź, której zadaniem jest m.in. utrzymanie tkanek na swoim miejscu. W przypadku gdy dochodzi do wystąpienia obrzęku lub krwawienia, powięź nie rozciąga się i następuje wzrost ciśnienia w naczyniach włosowatych, zmniejszony zostaje przepływ krwi z substancjami odżywczymi i może dojść do trwałego uszkodzenia mięśni i nerwów.
Różnicowanie, która struktura uległa uszkodzeniu najczęściej nie jest skomplikowane i dokonuje się go na podstawie wywiadu i kilku prostych testów funkcjonalnych. Więzadło prowokowane jest w przypadku biernego rozciągania, nie daje natomiast bólu podczas testów oporowych. Ścięgno nie boli podczas pasywnego rozciągania, ale daje ból podczas testów oporowych. Mięsień boli zarówno podczas pasywnego rozciągania (fenomen stałej długości), jak i testów oporowych.
Jak widać zarówno w przypadku uszkodzenia więzadeł, mięśni i ścięgien nie powinno stosować się unieruchomienia w postaci gipsu. Poleca się natomiast stosowanie ruchu, co jest sprzeczne z tym co często zalecają lekarze ortopedzi oraz personel na szpitalnych oddziałach ratunkowych (SOR).
W 2004 roku Nash i wsp. (Nash C. Resting injured limbs delays recovery: a systematic review. The Journal of Family Practice. 2004;53(9).) dokonali przeglądu 49 badań dotyczących postępowania po urazie i jednoznacznie stwierdzili, że wczesna mobilizacja zmniejsza ryzyko wystąpienia atrofii mięśni, osteoporozy z nieużywania, zrostów i sztywności stawów. Stwierdzono również, że wcześnie wprowadzony ruch zmniejsza ból i obrzęk, oraz skutkuje wcześniejszym powrotem do pracy i mniejszą liczbą powikłań. Jak widać lekarze często błądzą zalecając unieruchomienie.
P.S. Motywacją do napisania tego posta była wizyta młodej pacjentki, z niedużym uszkodzeniem więzadła pobocznego przyśrodkowego w kolanie, której lekarz zalecił ograniczenie ruchu, co zaskutkowało przedłużeniem procesu powrotu do zdrowia.